Kacwin, z języka niemieckiego katzwinkel, czyli koci zakątek, położony jest na Spiszu – dawnej historycznej krainie, która do 1920 roku stanowiła część Królestwa Węgierskiego. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1320 roku, dowiadujemy się o niej z dokumentu sprzedaży dokonanej przez Kokosza Berzewiczego. Wieś lokowana na prawie niemieckim przez następne stulecia (z krótkimi odstępstwami) należała

Wzmianka o Niedzicy, lokowanej na prawie niemieckim, w dokumentach pojawiła się po raz pierwszy w 1320 roku. Od początku XIV wieku aż do 1920 roku tereny Górnego Spisza znajdowały się pod panowaniem Węgier. Budowa kościoła pw. św. Bartłomieja Apostoła związana jest z lokacją wsi i funkcjonowaniem pobliskiego zamku Dunajec. Badacze nie są zgodni co do

Bochnia wyrosła na soli. Geologiczne ukształtowanie terenu, na którym powstała niewielka początkowo osada, sprawiło, że przemysł solny stał się siłą napędową miasta. Pierwsza historyczna wzmianka o osadzie o nazwie „Bochnia” pojawia się w dokumencie patriarchy jerozolimskiego Monachusa, który w 1198 roku potwierdził, że rycerz Mikora Gryfita w latach ok. 1163–1175 uposażył w „sal de Bochegna”

Zagubiona pośród wąwozów i bukowego lasu Czerna, podobnie jak przed wiekami, ma charakter odizolowanej od świata pustelni. Otacza ją prawie osiemdziesięciohektarowy las, pokrywający wzgórze klasztorne oraz sąsiednie, położone po stronie wschodniej, za rzeką Eliaszówką.

Przed wiekami obszar dzisiejszej dzielnicy Zwierzyniec i Półwsia Zwierzynieckiego podporządkowany był kapryśnej rzece Wiśle, która nieustannie, to zmieniając bieg koryta, to znów obficie się rozlewając, stwarzała nie lada wyzwanie dla tutejszych mieszkańców. Mnóstwo tu było stawów, bagien i nadbrzeżnych szuwarów. W tej plątaninie wód ludzie budowali osady początkowo tylko na wynioślejszych miejscach, stopniowo jednak przesuwali

Sądecki Park Etnograficzny znajduje się na terenie dawnej wsi Falkowa, obecnie włączonej w obszar Nowego Sącza. Prezentuje on zabytki kultury ludowej głównych grup etnograficznych Sądecczyzny: Lachów Sądeckich, Pogórzan, Górali Sądeckich, Łemków i Cyganów Karpackich. Jednym z najcenniejszych zabytków sakralnych skansenu jest kościół pw. św. św. Piotra i Pawła. Świątynia została zbudowana w 1739 r. w

Kościół pw. św. Anny w Krakowie po raz pierwszy pojawia się w źródłach historycznych w 1381 r. Niespełna trzy dekady później, w 1407 r., został strawiony przez pożar, a następnie odbudowany dzięki środkom przekazanym przez króla Władysława Jagiełłę.

Stary Sącz, położony u zbiegu Popradu i Dunajca, na szlaku łączącym niegdyś Małopolskę z Węgrami, lokowany był aż dwukrotnie, co do dziś widoczne jest w jego strukturze urbanistycznej.

Kościół św. Marcina przy ul. Grodzkiej należy do parafii ewangelickiej. W miejscu, gdzie obecnie znajduje się barokowa świątynia już w XII lub XIII w. istniał romański kościół.

Niewielka miejscowość Wysocice położona jest na północ od Krakowa, nad rzeką Dłubnią. W początkach swych dziejów należała ona do sławnego rodu Odrowążów, który już w połowie XII w. władał miejscowościami leżącymi w dolinie Dłubni.

Na krakowskim Kazimierzu, nieopodal Wisły znajdują się zabudowania kościoła, klasztoru oraz szpitala Bonifratrów. Klasztor i kościół należały wcześniej do Zakonu Trójcy Świętej.

Ptaszkowa to miejscowość malowniczo położona na Sądecczyźnie, u podnóży Beskidu Niskiego. Od pobliskiego Grybowa dzieli ją zaledwie kilka kilometrów. Początki wsi datowane są na XIV w.

Lachowice położone są na pograniczu Beskidu Żywieckiego i Beskidu Małego, na zachód od Suchej Beskidzkiej. Jest to duża wieś, której zabudowania rozciągają się wzdłuż doliny potoku Lachówka oraz przebiegającej tędy linii kolejowej.

Pałac Górków usytuowany jest na rogu ulic Kanoniczej i Podzamcze, u stóp wzgórza wawelskiego. Jest to teren najstarszej dzielnicy Krakowa, Okołu, której układ urbanistyczny został wytyczony w XIII w.

Dzielnica Nowa Huta, kojarząca się przede wszystkim z socjalistycznym miastem i ogromnym kombinatem, powstała na terenach, gdzie przez wieki istniały wioski, kościoły, pałace i dwory. Jedną z takich wsi są Kościelniki, przyłączone do miasta w 1973 r. jako osiedle Nowej Huty.

Zgromadzenie Księży Misjonarzy założył św. Wincenty à Paulo w 1625 r. w Paryżu, w celu prowadzenia misji parafialnych oraz kształcenia duchowieństwa. W Krakowie Misjonarze pojawili się w 1682 r. za sprawą biskupa Jana Małachowskiego.

Grodzisko jest położone wśród jurajskich skał, w niewielkiej odległości od Ojcowa. Na urwistej, wysokiej skale nad doliną Prądnika znajduje się jeden z ciekawszych i wciąż jeszcze mało znanych XVII-wiecznych zabytkowych zespołów.

Kościół na Skałce jest drugim – obok Wawelu – miejscem spoczynku słynnych Polaków. W podziemiach kościoła pochowani zostali m.in. Jan Długosz, Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański, Czesław Miłosz.

Na kamiennym, wysokim brzegu Wisły, nieopodal Krakowa zamieszkują już od prawie tysiąca lat benedyktyńscy mnisi. Żyją oni według reguły ułożonej przez św. Benedykta z Nursji, od którego imienia wywodzi się nazwa zakonu.

Sądecki Park Etnograficzny znajduje się na terenie dawnej wsi Falkowa, obecnie włączonej w obszar Nowego Sącza. Początki skansenu sięgają 1965 r., kiedy to jego organizację zainicjowała dr Hanna Pieńkowska, pełniąca wówczas funkcję konserwatora wojewódzkiego.

Tuchów jest położony na wzgórzu nad Białą, na trasie z Tarnowa do Nowego Sącza. W XI w. żona Władysława Hermana, Judyta, ofiarowała go jako wieś królewską benedyktynom tynieckim.

Na pograniczu ziemi krakowskiej i Śląska, po prawej stronie Wisły, znajduje się wieś Spytkowice. Wymieniona w dokumentach w 1228 r., należała od 1315 r. do księstwa oświęcimskiego, a od 1445 r. do księstwa zatorskiego.

Cystersów do podkrakowskiej Mogiły sprowadził biskup krakowski Iwo Odrowąż ok. 1225 r. Wkrótce potem rozpoczęli oni budowę kościoła pw. św. Wacława.

Wieś Modlnica położona jest w niewielkiej odległości od Krakowa, przy trasie wiodącej do Olkusza. Wzmianki z XIII w. podają, iż była ona własnością prywatną.

Pijarzy zostali sprowadzeni do Polski przez króla Władysława IV w 1642 r., a dzięki zezwoleniu Jana Kazimierza dwanaście lat później osiedlili się na krakowskim Kazimierzu.

Tropie, miejscowość na wschodnim brzegu Dunajca, związana jest z początkami chrześcijaństwa w Polsce. To tutaj znajdowała się pustelnia, w której zamieszkiwał przez kilkadziesiąt lat św. Świerad-Andrzej.

Nieopodal Niepołomic znajduje się wieś Staniątki, na miejscu której – jak głosi legenda – zatrzymał się w 996 r. św. Wojciech w drodze na dwór Bolesława Chrobrego.

Pałac w Balicach, jednej z najstarszych podkrakowskich wsi, znajduje się w otoczeniu kilkuhektarowego, pięknego parku, w którym rośnie wiele gatunków rzadko występujących krzewów i drzew.

Nieodległa od Krakowa wieś Łapczyca, położona nad Rabą, wspominana jest w dokumentach na początku XII w. jako uposażenie klasztoru w Tyńcu. Parafia w Łapczycy istniała na pewno już w latach 1325-1327, kiedy to znalazła się w wykazach świętopietrza.

Według legendy, kościół na Piasku został ufundowany przez Władysława Hermana w 1087 r., jako wotum za cudowne uzdrowienie. W rzeczywistości świątynię założyła ok. 1390 r. królewska para: Jadwiga i Władysław Jagiełło.

Zamek w Dębnie niedaleko Brzeska jest jednym z nielicznych zabytków świeckiej architektury polskiej późnego średniowiecza, który zachował pierwotny, prawie nie zmieniony wygląd.

Wieś Wysoka położona jest, jak sama nazwa wskazuje, wysoko: 580 metrów n.p.m., ok. cztery kilometry na południe od Jordanowa, a otaczają ją wzgórza Beskidu Żywieckiego. Źródła pisane wspominają o niej w 1581 r.

Nad zabudowaniami Nowego Wiśnicza dominuje wzniesiony na rozległym wzgórzu zamek. Pierwotna, gotycka budowla powstała tutaj w XV w. dzięki Kmitom herbu Szreniawa, do których Wiśnicz należał już w XIV w.

Górna Orawa była zasiedlana w 2. poł. XVI i na początku XVII w., kiedy znajdowała się w granicach państwa węgierskiego. W 1585 r. nastąpiła lokacja wsi Orawka na prawie wołoskim. Początki tutejszej parafii wiążą się z osobą ks. Jana Szczechowicza.

We wschodniej części Sądeckiego Parku Etnograficznego, w części poświęconej budownictwu Łemków, znajduje się XVIII-wieczna cerkiew pod wezwaniem św. Dymitra Męczennika.

Bocheńskie Muzeum mieści się w dwuskrzydłowym, późnobarokowym gmachu. Jest to dawny klasztor Dominikanów i jeden z najcenniejszych obiektów zabytkowych Bochni.

W Beskidzie Niskim, u podnóża Góry Maślanej położona jest niewielka wieś Szalowa. Lokowano ją prawdopodobnie w XIII w. na prawie niemieckim. W XV i XVI w. należała do rodziny Szalowskich herbu Strzemię, którzy byli arianami i przy swym dworze w Szalowej przypuszczalnie wznieśli zbór.

Niepołomicka fara jest najstarszym obiektem architektonicznym miasta. Została ufundowana przez króla Kazimierza Wielkiego w latach 1350-1358. Gotycki kościół pw. Najświętszej Marii Panny i Dziesięciu Tysięcy Męczenników był pierwotnie dwunawową budowlą halową.

Na północ od Krakowa, w dolinie rzeki Dłubni znajduje się wieś Imbramowice. Imbramowicki klasztor Norbertanek jest jednym z dwóch istniejących obecnie w Polsce.

Położony na wzgórzu nad rzeką Ropą Biecz wywodzi swą nazwę – jak głosi legenda – od zbója Becza. Pod koniec XII w. istniał tu zapewne gród kasztelański, a od 1243 r. w dokumentach wymieniani są bieccy kasztelanowie.

Najstarsze miasto Sądecczyzny jest położone na wzgórzu pomiędzy Dunajcem a Popradem, w miejscu skrzyżowania dawnej drogi węgierskiej i traktu Nowy Sącz – Nowy Targ.

Stojący pośród wiekowych lip kościół parafialny w Sławkowie nosi podwójne wezwanie: Podwyższenia Krzyża Świętego oraz św. Mikołaja.

Miechów zawdzięcza swe powstanie zakonowi bożogrobców, założonemu w czasie wypraw krzyżowych. Zakon Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Jerozolimskiego, jak brzmi jego pełna nazwa, miał za zadanie strzec Grobu Pańskiego w Jerozolimie i przybywających do niego pielgrzymów.

Na południe od miasta, u szczytu góry Kalwarii położony jest barokowy kościół i klasztor Bernardynów. Kalwaryjski zespół pielgrzymkowy obejmuje także czterdzieści dwie kapliczki i kaplice dróg Męki Pańskiej i Matki Bożej, rozmieszczone na południe i wschód od klasztoru, wśród malowniczych pagórków i dolin.

Od ponad ośmiu wieków w zakolu Wisły nieopodal Nowego Brzeska, wznosi się opactwo Norbertanów. Zakonników sprowadzili z czeskiej miejscowości Strahov, za zgodą księcia Bolesława Kędzierzawego, dwaj rycerze: Szczeżysław i Wrocisław.

Przybyły ze Szwabii w 1845 r. piwowar Jan Ewangelista Goetz założył w Brzesku niewielki browar. Z czasem stał się on potężnym przedsiębiorstwem, a jego właściciel znanym przemysłowcem, właścicielem ziemskim i działaczem charytatywnym.

Kościół oo. Bernardynów w Alwerni nosi wezwanie Stygmatów św. Franciszka z Asyżu. Został założony na wzór włoskiej pustelni La Verna w Toskanii, gdzie w 1224 r. św. Franciszek otrzymał dar stygmatów.