przeskocz do treści

Kościół i klasztor Pijarów w Krakowie, fot. K. Schubert MIK 2020

Kościół parafialny pw. Dziesięciu Tysięcy Męczenników w Niepołomicach

Niepołomicka fara jest najstarszym obiektem architektonicznym miasta. Została ufundowana przez króla Kazimierza Wielkiego w latach 1350-1358. Gotycki kościół pw. Najświętszej Marii Panny i Dziesięciu Tysięcy Męczenników był pierwotnie dwunawową budowlą halową. W trakcie wielokrotnych przebudów został zamieniony na jednonawową świątynię, lecz gotycka bryła kościoła oraz detale wnętrza przetrwały. Najciekawsze z nich to sklepienia z rzeźbionymi zwornikami w prezbiterium i zakrystii, a także malowidła na ścianie prezbiterium. Powstałe z fundacji Elżbiety Łokietkówny, przedstawiają św. Michała Archanioła i św. Jerzego w zamurowanych oknach prezbiterium oraz legendę św. Cecylii w starej zakrystii. Cechy stylowe malowideł wskazują na pochodzenie ich autora z kręgu włoskiego, umbryjsko-sieneńskiego. W wyposażeniu świątyni zwraca uwagę renesansowa, kamienna chrzcielnica, sztukaterie z końca XVIII w. w nawie oraz barokowe, XVIII-wieczne ołtarze w prezbiterium i nawie.

Kościół parafialny pw. Dziesięciu Tysięcy Męczenników w Niepołomicach, fot. K. Schubert MIK 2020

Od strony południowej do nawy kościoła przylega kaplica grobowa rodu Branickich. Wzniesiona z fundacji Jana Branickiego w 1596 r., należy do typu kaplic kopułowych wywodzących się od kaplicy Zygmuntowskiej. Jej projektantem był prawdopodobnie Santi Gucci. Budowla na planie kwadratu, nakryta kopułą na pendentywach i latarnią, jest niezwykle bogato zdobiona. Na pendentywach kopuły umieszczone są kartusze herbowe, ściany rozdzielają ślepe arkady z pilastrami i archiwoltami, dekorowane rzeźbionymi motywami roślinnymi i kasetonami. Głównym elementem wystroju kaplicy jest wykonany z piaskowca i marmuru nagrobek Katarzyny i Grzegorza Branickich, przedstawiający klęczące postacie zmarłych.

Po przeciwnej, północnej stronie kościoła znajduje się kaplica nosząca wezwanie św. Karola Boromeusza, ufundowana przez Stanisława Lubomirskiego w 1640 r. Ją również wzniesiono na planie kwadratu, nakrywając kopułą z latarnią. Na zewnątrz opinają ją pilastry i zdobi dekoracja okuciowa. Wnętrze podzielone pilastrami, z wnękami o ozdobnych archiwoltach pokrywa bogata dekoracja stiukowa. Festony owocowe, rozety i putta są dziełem Jana Chrzciciela Falconiego. W półkoliście zamkniętych wnękach umieszczono obrazy z życia Karola Boromeusza.

Kościół parafialny pw. Dziesięciu Tysięcy Męczenników w Niepołomicach

Niepołomice
Autor: Stanisław Warcholik
Wydawnictwo: nakładem Tygodnika Ziemia
Miejsce wydania: Kraków, 1911

Kronika Jubileuszu 650-lecia Niepołomic
Autor: Szymon Urban
Publikowany: Rocznik Niepołomicki, T. 1, red. Maria Jaglarz, wyd. Muzeum Niepołomickie w Zamku Królewskim, Niepołomice, 2009, s. 155-177

Dzieje powiatu wielickiego
Autor: Stanisław Szuro, Józef Duda, Adam Kociołek
Wydawnictwo: Wydawnictwo Jagiellonia
Miejsce wydania: Kraków, 2004

Powstanie parafii niepołomickiej
Autor: Stanisław Szczur
Publikowany: Rocznik Niepołomicki, T. 1, red. Maria Jaglarz, wyd. Muzeum Niepołomickie w Zamku Królewskim, Niepołomice, 2009, s. 12-49

Kronika Niepołomic
Autor: Antoni Siwek, Anna Siwek
Wydawnictwo: Urząd Miasta i Gminy w Niepołomicach
Miejsce wydania: Niepołomice, 2005

Obraz w stylu Baroccia w kościele niepołomickim
Autor: Krystyna Sinko-Popielowa
Publikowany: Rocznik Niepołomicki, T. 1, red. Maria Jaglarz, wyd. Muzeum Niepołomickie w Zamku Królewskim, Niepołomice, 2009, s. 141-145

Kościół w Niepołomicach
Autor: Krystyna Sinko-Popielowa
Publikowany: Rocznik Krakowski, T. XXX (30): 1938, s. 51-111

Obraz w stylu Baroccia w kościele niepołomskim
Autor: Krystyna Sinko
Wydawnictwo: [Odbitka z: „Biuletyn Historji Sztuki i Kultury”, R.4, nr 2]
Miejsce wydania: Warszawa, 1936

Kościół w Niepołomicach pod wezwaniem Dziesięciu Tysięcy Męczenników. Królewska Fundacja Pokutna
Autor: Rafał Róg
Wydawnictwo: Parafia Rzymsko-Katolicka w Niepołomicach, druk: Poligraf 90-Kraków, fotografie Stanisław Bargieła
Miejsce wydania: Kraków, Niepołomice, 1998

Niepołomice. Historia. Ludzie. Zabytki
Autor: Rafał Róg
Wydawnictwo: Urząd Miasta i Gminy Niepołomice, Centrum Kultury
Miejsce wydania: Niepołomice, 2001

Niepołomicka wizytacja bpa Karola Wojtyły
Autor: Grzegorz Ryś
Publikowany: Rocznik Niepołomicki, T. 1, red.  Maria Jaglarz, wyd. Muzeum Niepołomickie w Zamku Królewskim, Niepołomice, 2009, s. 66-72

Papieska mozaika w Niepołomicach
Autor: Stanisław Kracik
Publikowany: Rocznik Niepołomicki, T. 1, red. Maria Jaglarz, wyd. Muzeum Niepołomickie w Zamku Królewskim, Niepołomice, 2009, s. 149-154

Duszpasterstwo w Niepołomicach w świetle wizytacji generalnych z lat 1596-1748
Autor: Jan Kracik (ks.)
Publikowany: Rocznik Niepołomicki, T. 1, red. Maria Jaglarz, wyd. Muzeum Niepołomickie w Zamku Królewskim, Niepołomice, 2009, s. 50-65

Ludzie królewskich Niepołomic
Autor: Jan Kracik
Wydawnictwo: nakładem Urzędu Miasta i Gminy Niepołomice
Miejsce wydania: Niepołomice, 2008

Niepołomice
Autor: Marcin Korzec
Wydawnictwo: P.U.W. Roksana
Miejsce wydania: Krosno, 2001

Santi Gucci, architekt i rzeźbiarz królewski XVI wieku
Autor: Andrzej Fischinger
Wydawnictwo: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków w Warszawie, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego
Miejsce wydania: Kraków, 1969

Kościół parafialny i zamek królewski w Niepołomicach. Dzieje znane i nieznane 1340-1990
Autor: Michał Kozera
Wydawnictwo: Fundacja Szkoły Zdrowia Publicznego
Miejsce wydania: Kraków, 1994

Niepołomice. Zamek Królewski: dzieje znane i nieznane
Autor: Michał Tadeusz Kozera
Wydawnictwo: Fundacja Zamek Królewski w Niepołomicach
Miejsce wydania: Niepołomice, 2005

Krajobraz kulturowy Polski : Województwo Małopolskie
Red.: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo : Stowarzyszenie „Kultura i Natura” im. Jana Gwalberta Pawlikowskiego, Wydawnictwo VADEMECUM, druk: Drukarnia Skleniarz, 240 s., [8] s. tabl., [1] k. mapa luz. : il. ; 23 cm. – (Biblioteka Stowarzyszenia „Kultura i Natura” ; t. 1)
Miejsce wydania : Kraków, Warszawa, 2001

Wokół Niepołomic i Puszczy Niepołomickiej. Przewodnik monograficzny
Autor: Julian Zinkow
Wydawnictwo: nakładem Urzędu Miasta i Gminy w Niepołomicach, wyd. II,  zaktualizowane i uzupełnione
Miejsce wydania: Niepołomice, 2009

Wokół Niepołomic i Puszczy Niepołomickiej: monograficzny przewodnik turystyczny i krajoznawczy po zachodniej części Kotliny Sandomierskiej
Autor: Julian Zinkow
Wydawnictwo: Urząd Miasta i Gminy w Niepołomicach
Miejsce wydania: Niepołomice, 1997

Ikonografia miast województwa krakowskiego w krakowskich zbiorach graficznych
Autor: Zbigniew Beiersdorf
Publikowany: Materiały i Sprawozdania Konserwatorskie Województwa Krakowskiego, red. Marian Kornecki, współpraca Maria Majka, wyd. Wojewódzki Konserwator Zabytków. Zespół Dokumentacji Zabytków, Wydział Kultury Prezydium WRN, Kraków, 1970, s. 111-213

Santi Gucci- Florentino
Autor: Krystyna Sinko
Wydawnictwo: Związek Kół Historyków Sztuki Stud. Uniw. Rz. Pol.
Miejsce wydania: Kraków, 1933

Kraków i okolice : przewodnik
Autor : Leszek Ludwikowski
Wydawnictwo :  „ Sport i Turystyka” ; [oprac. kartogr. Henryka Całkowa, Janusz Szewczuk (mapa załącznik)]. – Wyd. 3 uzup. – 219, [1] s., [1] k. pl. kolor. ; 19 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1991

Dwór murowany w Polsce w wieku XVI (wieża, kamienica, kasztel)
Autor: Teresa Jakimowicz
Wydawnictwo: Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział Nauk o Sztuce, PWN, (Seria: Prace Komisji Historii Sztuki, T. X)
Miejsce wydania: Warszawa-Poznań, 1979

Zabytki na trasach turystycznych województwa krakowskiego
Red. : Janusz Smólski
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa – Książka – Ruch”, [120] s., [1] k. tabl. złoż : fot., il., mapa ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1975

Zamki i dwory obronne ziemi krakowskiej
Autor: Marian Kornecki
Wydawnictwo: Wydział Kultury Prezydium WRN w Krakowie. Wojewódzki Konserwator Zabytków
Miejsce wydania: Kraków, 1966

Zabytki ziemi krakowskiej w sztambuchu Czyszkowskich
Autor: Aleksandra Kydryńska
Publikowany: Materiały i Sprawozdania Konserwatorskie Województwa Krakowskiego, red. Marian Kornecki, wyd. Wydział Kultury Prezydium WRN, Kraków, 1970, s. 247-259

Pomniki sztuki w Polsce, T.1 : Małopolska
Autor :  Zygmunt Jerzy  Łoziński
Wydawnictwo : Arkady- XXVII, 489 s., 3 mapy luz. : fot., pl., rys. ; 20 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1985

Malarstwo gotyckie w Polsce. Katalog zabytków, T. 2, cz. 3 Dziejów Sztuki Polskiej
Red.: Adam S. Labuda, Krystyna Secomska
Wydawnictwo: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG
Miejsce wydania: Warszawa, 2004

O pracach konserwatorskich przy malowidłach ściennych na terenie województwa krakowskiego w latach 1945-1957
Autor: Aleksandra Kydryńska
Publikowany: Wiadomości Konserwatorskie, red. Wojewódzki Konserwator Zabytków w Krakowie, wyd. Wydawnictwo Wydziału Kultury Prezydium WRN, Kraków, 1958, s. 50-66

Dzieje sztuki regionu bocheńskiego
Autor: Marian Kornecki
Publikowany: Bochnia: dzieje miasta i regionu, red. Feliks Kiryk, Zygmunt Ruta, wyd. nakładem Urzędu Miasta Bochni, Bochnia, 1980, s. 200-227

Zamki w Polsce
Autor: Bohdan Guerquin
Wydawnictwo: Arkady
Miejsce wydania: Warszawa, 1984

Zamki w Polsce
Autor: Bohdan Guerquin
Wydawnictwo: Arkady
Miejsce wydania: Warszawa, 1974

Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, druk W. L. Anczyca i Spółki
Miejsce wydania: Kraków, 1938

Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice, wyd. III rozszerzone
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: wyd. Łódzkie Zakłady Graficzne, Krajowa Agencja Wydawnicza (reprodukcja techniką fotooffsetową: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków 1938)
Miejsce wydania: Kraków, 1989

Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów. Zarys dziejów
Autor: Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1993

Leksykon miast województwa małopolskiego
Autor : Paweł Kutaś,  Jerzy Leśniak
Wydawnictwo :  PROMO. – 235 s. : il. kolor. ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 2007

Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, z. 7: Województwo Krakowskie
Autor: Marian Kornecki, Andrzej Fischinger, Lepiarczyk Józef, Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1971

Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982

Kościół parafialny pw. Dziesięciu Tysięcy Męczenników w Niepołomicach

Informacje praktyczne

Dostępność poza Dniami Dziedzictwa:

ograniczona dostępność

Dane teleadresowe:

adres: ul. Piękna 2, Niepołomice

gmina: Niepołomice

powiat: wielicki

GPS: N: 50° 1' 54",  E: 20° 13' 4"

gospodarz: Parafia Rzymsko-Katolicka pw. Dziesięciu Tysięcy Męczenników w Niepołomicach

www: http://www.niepolomiceskb.diecezja.krakow.pl/

e-mail: [email protected]

telefon: 12 281 10 41

Obiekty w pobliżu:

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.