przeskocz do treści

Kościół i klasztor Pijarów w Krakowie, fot. K. Schubert MIK 2020

budynki murowane

Droga żelazna nr 103 – stacja w Regulicach

Do niewielkich Regulic, położonych urokliwie na terenie Garbu Tenczyńskiego, „wielki świat” zapukał po raz pierwszy w 1883 roku. Krakowscy urzędnicy poważnie rozważali wykorzystanie tamtejszych źródeł do zasilenia miejskich wodociągów. Wtedy jednak skończyło się na planach i dopiero kilkanaście lat później na scenę wkroczyło inne przedsięwzięcie, które stało się motorem napędowym rozwoju miejscowości. Nowo utworzona linia

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Zbylitowskiej Górze

Zbylitowska Góra pod Tarnowem w przeszłości należała do rodu Zbylitowskich, Kotowskich, Krzeszów, Dembińskich, Moszczeńskich i Żabów. Pierwsza informacja o parafii pochodzi z 1326 roku. Obecny kościół stoi na fundamentach świątyni wzniesionej około 1464 roku. Jego fundatorem był ówczesny właściciel wsi Mikołaj Zbylitowski. Brak najstarszej kroniki parafialnej (obecna pochodzi z końca XIX wieku) i materiału ikonograficznego

Fort 50 ½ O Barycz w Krakowie

Ten lądowy pancernik – sklasyfikowany przez Austriaków jako Gürtelhauptwerk, czyli fort główny – powstał w latach 1897-98. Wraz z sąsiednim fortem 50½ West „Kosocice” strzegł południowo-wschodniego narożnika twierdzy. Po mobilizacji czterech oficerów miało dowodzić załogą złożoną ze 113 artylerzystów, 56 piechurów i sześciu pionierów. Ich wojennym domem był blok koszarowo-bojowy chroniony grubymi warstwami betonu, z

Kino „Kijów” (obecnie KIJÓW.CENTRUM)
KINO „KIJÓW” (OBECNIE KIJÓW.CENTRUM), fot. M. Łukaszewicz (Graphia, 2011) ©

W latach 50. i 60. w Krakowie działało ok. 15 kin – większość w zaadaptowanych do potrzeb projekcji, niewygodnych pomieszczeniach.

Osiedle domów górniczych – Stara Kolonia w Brzeszczach
OSIEDLE DOMÓW GÓRNICZYCH – STARA KOLONIA W BRZESZCZACH, fot. M. Łuczak (2010) ©

Miasto Brzeszcze, położone niedaleko Oświęcimia, było w XIX w. galicyjską wioską. Zabudowa wsi skupiała się wokół folwarku, a jej mieszkańcy trudnili się głównie pracą na roli.

Zabudowania dawnego folwarku w Pisarach
ZABUDOWANIA DAWNEGO FOLWARKU W PISARACH, fot. M. Klag (MIK, 2009) CC BY SA 3.0

Wieś Pisary położona jest kilka kilometrów na wschód od Krzeszowic, wśród niewielkich pagórków. W południowej części miejscowości, nieopodal przepływającej rzeki Rudawki zachowały się zabudowania dawnego folwarku.

Kolonia Kolejowa w Nowym Sączu
KOLONIA KOLEJOWA W NOWYM SĄCZU, fot. M. Klag (MIK, 2008) CC BY SA 3.0

Wiek XIX, a zwłaszcza jego druga połowa to czas szybkiego rozwoju miast. Na ten proces wpływ miało kilka czynników, przede wszystkim uprzemysłowienie produkcji oraz rozwój transportu, głównie kolei.

Centrum Administracyjne Mittal Steel Poland Oddział w Krakowie
CENTRUM ADMINISTRACYJNE MITTAL STEEL POLAND ODDZIAŁ W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2005) CC BY SA 3.0

W latach 1949-1950 na wschód od Krakowa zostało wytyczone nowe, niezależne miasto przemysłowe nazwane Nową Hutą. 23 czerwca 1949 r. na polach mogilskich rozpoczęto budowę pierwszego bloku.

Szpital im. J. Babińskiego w Krakowie
SZPITAL IM. J. BABIŃSKIEGO W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2003) CC BY SA 3.0

Krakowski kompleks szpitala neuropsychiatrycznego zajmuje spory obszar w południowo-zachodniej części miasta. Budynki szpitalne oraz pawilony pomocnicze usytuowane w parku tworzą unikatowy zespół urbanistyczno-architektoniczny.

Sala Józefa Mehoffera w „Domu pod Globusem” w Krakowie

Dom pod Globusem, jak nazwano krakowską siedzibę Izby Przemysłowo-Handlowej, mieści się na rogu ulicy Długiej i Basztowej. Jego charakterystyczną sylwetę z wieżą i globusem najlepiej widać u wylotu ul. Sławkowskiej.

Zabudowa wsi Gołkowice
ZABUDOWA WSI GOŁKOWICE, fot. M. Klag (MIK, 2006) CC BY SA 3.0

Gołkowice to wieś nieopodal Starego Sącza. Gospodarstwa ciągną się po obu stronach drogi, domy zwrócone są do ulicy ścianami szczytowymi i połączone murem, w którym mieszczą się sklepione łukiem bramy wjazdowe i bramki dla pieszych.

Zabudowa Niepołomic

Położone niedaleko Krakowa, na skraju Puszczy Niepołomickiej, miasto Niepołomice zasłynęło w ostatnich latach sukcesami w sferze inwestycji i gospodarności oraz ze względu na dbałość, jaką otoczono miejscowe obiekty zabytkowe.

Stary Dom Zdrojowy w Krynicy
STARY DOM ZDROJOWY W KRYNICY, fot. M. Klag (MIK, 2000) CC BY SA 3.0

Krynica jest jednym z największych i najbardziej znanych polskich uzdrowisk. Rozsławiły ją wody lecznicze, a także odbywający się tu Europejski Festiwal im. Jana Kiepury, który przyciąga latem do Krynicy miłośników opery, operetki i baletu.

Zespół miejski i kościół i klasztor oo. Reformatów w Bieczu
ZESPÓŁ MIEJSKI I KOŚCIÓŁ I KLASZTOR OO. REFORMATÓW W BIECZU, fot. M. Klag (MIK 2000) CC BY SA 3.0

Położony na wzgórzu nad rzeką Ropą Biecz wywodzi swą nazwę – jak głosi legenda – od zbója Becza. Pod koniec XII w. istniał tu zapewne gród kasztelański, a od 1243 r. w dokumentach wymieniani są bieccy kasztelanowie.

Zabudowa miasta Stary Sącz
ZABUDOWA MIASTA STARY SĄCZ, fot. M. Klag (MIK, 1999) CC BY SA 3.0

Najstarsze miasto Sądecczyzny jest położone na wzgórzu pomiędzy Dunajcem a Popradem, w miejscu skrzyżowania dawnej drogi węgierskiej i traktu Nowy Sącz – Nowy Targ.

Zabudowa miasta Sławków
ZABUDOWA MIASTA SŁAWKÓW, fot. M. Klag (MIK, 1999) CC BY SA 3.0

Sławków, miasto położone nad Białą Przemszą, na granicy ziemi krakowskiej i Śląska, było w średniowieczu ważnym punktem na szlaku handlowym z Wrocławia do Krakowa. Pierwsza pisana wiadomość o nim datowana jest na 1220 r., kiedy ufundowano tutaj szpital dla górników.

Browar Goetz-Okocimskich w Brzesku
BROWAR GOETZ-OKOCIMSKICH W BRZESKU, fot. M. Klag (MIK, 2005) CC BY SA 3.0

Przybyły ze Szwabii w 1845 r. piwowar Jan Ewangelista Goetz założył w Brzesku niewielki browar. Z czasem stał się on potężnym przedsiębiorstwem, a jego właściciel znanym przemysłowcem, właścicielem ziemskim i działaczem charytatywnym.

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.