przeskocz do treści

Kościół i klasztor Pijarów w Krakowie, fot. K. Schubert MIK 2020

Pałac Długoszów w Siarach

Leżąca w sąsiedztwie Gorlic, malowniczo położona nad Sękówką niewielka miejscowość Siary zyskała na znaczeniu na początku XX wieku, kiedy tutejszy dwór wraz z otaczającym go parkiem i zabudowaniami gospodarczymi zakupił Władysław Długosz. Na przełomie XIX i XX wieku dorobił się fortuny w przemyśle naftowym, jednocześnie stał się jedną z ważniejszych figur politycznych w Galicji. Przed I wojną światową Długosz zajmował stanowisko ministra dla Galicji przy rządzie austriackim, a po wyzwoleniu stał się członkiem Polskiej Komisji Likwidacyjnej, która przejęła władzę z rąk austriackich w Krakowie 31 października 1918 roku, później senatorem. Około 1898 roku Długosz odkupił majątek od swojego teścia, Władysława Dembowskiego i przeprowadził gruntowną przebudowę założenia, które uzyskało wówczas reprezentacyjny charakter. Autorem neobarokowej sylwety pałacu był prawdopodobnie lwowski architekt Władysław Halicki, choć niektóre źródła wskazują na Ferdynanda Fellnera z wiedeńskiego atelier architektonicznego Fellner & Helmer. Żadne ze źródeł nie podaje jednoznacznego autorstwa. Pałac swoją bryłą przypomina jednakże brzeską rezydencję Goetzów-Okocimskich będącą projektem tego biura.

PAŁAC DŁUGOSZÓW W SIARACH, fot. K. Fidyk (MIK, 2013) CC BY SA 3.0

Twórcą siarskiego założenia parkowego, według przekazów ustnych rodziny Długoszów, został Arnold Röhring, projektant Parku Stryjskiego we Lwowie uznawanego za jeden z najpiękniejszych parków publicznych Europy. Dekoracje architektoniczne i rzeźbiarskie w ogrodzie parkowym w Siarach zdają się także nawiązywać do baroku.

Pierwsza wojna światowa nie ominęła Siar – pałac ucierpiał, jednak już w 1916 roku, po przesunięciu się frontu na wschód, naprawiono zniszczenia i dobudowano południowe skrzydło, gdzie umieszczono apartament Długosza. W 1928 roku budynek spłonął, odbudowano go w niezmienionym kształcie. Majątek pozostawał własnością rodziny Długoszów do 1945 roku, choć już podczas II wojny światowej został przejęty przez Niemców, mieścił się tu m.in. szpital. W latach powojennych założenie niszczało. Później na długie lata przejęła go Stadnina Koni Skarbu Państwa (1950–1994). Obecnym właścicielem założenia jest Edward Brzostowski.

Pałac Długoszów w Siarach

Adamczewski J., Mała encyklopedia Krakowa, Kraków 1997.

Bator J., Wojna galicyjska, Kraków 2005.

Bieniarzówna J., Małecki J.M., Dzieje Krakowa, t. 3: Kraków w latach 1796–1918, Kraków 1979.

Dąbrowski J., Historia powszechna, cz. I: Wielka Wojna 1914–1918, Warszawa 1937.

Molnár F., Galicja 1914–1915. Zapiski korespondenta wojennego, Warszawa 2012.

Mowa Eksc. Władysława Długosza wygłoszona dnia 14. grudnia 1917 r. w Komisyi Wojskowej Delegacyi Austryackiej, ze zbiorów Muzeum PTTK w Gorlicach.

Najlepszy Przyjaciel Żołnierza. Kalendarz na rok 1915, Wimperk (Winterberg, Czechy). „Nowości Ilustrowane” 1916/5.

Pabis T., Władysław Długosz, Tuchów 2003.

Polski słownik biograficzny, hasła: Władysław Długosz (t. 5, Kraków 1939–1946), Jan Goetz-Okocimski (t. 8, Kraków 1959–1960).

http://www.sekowa.info/index.php?go=17&id1=19&ido=180

http://www.sekowa.info/index.php?go=17&id1=19&ido=121

Zachariasz A., Założenie parkowo-pałacowe w Siarach, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury” 1989–1990, t. XXIII.

Pałac Długoszów w Siarach

Informacje praktyczne

Dostępność poza Dniami Dziedzictwa:

niedostępny

Lokalizacja:

miejscowość: Siary

gmina: Gorlice

powiat: gorlicki

Obiekty w pobliżu:

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.