Położona tuż nad wodami Jeziora Rożnowskiego tajemnicza budowla zwana beluardem to ślad po twierdzy z połowy XVI wieku. Budowę tej nowoczesnej jak na owe czasy fortecy rozpoczął, bo prawdopodobnie nigdy nie została ukończona, hetman Jan Tarnowski – znany praktyk i teoretyk wojskowości. Beluard zbudowany jest na planie pięcioboku, a jego wnętrze tworzy przestrzenna sala z

Bobrek to niewielka wieś pod Oświęcimiem, położona w dolinie rzeki Wisły. To właśnie tu, w miejscu gdzie rzeka Przemsza z nią się łączy, znajduje się tzw. punkt „0”, od którego rozpoczyna się liczenie żeglownych kilometrów Wisły. Tereny te stanowią pogranicze Małopolski i Śląska. We wczesnym średniowieczu prawdopodobnie były słabo zaludnione, a ich głównymi mieszkańcami były

Dobczyce należą do najstarszych osad w dolinie rzeki Raby. Wyniki badań archeologicznych na wzgórzu zamkowym dowodzą istnienia osady ludzkiej z epoki brązu, epoki żelaza oraz wczesnego średniowiecza. Zakonserwowane i częściowo zrekonstruowane kamienne ruiny średniowiecznego zamku wznoszą się na skraju skalistego wzgórza sterczącego nad doliną Raby, na zachód od lokacyjnej części miasta. Zamku nie wymieniają wśród

Najstarsze ślady osadnictwa na położonym nad Sołą wzgórzu zamkowym pochodzą z XI w. Gród, będący siedzibą kasztelana, jest po raz pierwszy wzmiankowany w 1179 r. W 1241 r został spalony w czasie najazdu mongolskiego.

Kościół św. Marcina przy ul. Grodzkiej należy do parafii ewangelickiej. W miejscu, gdzie obecnie znajduje się barokowa świątynia już w XII lub XIII w. istniał romański kościół.

Lanckorona jest położona w malowniczym, podbeskidzkim krajobrazie, nieopodal Kalwarii Zebrzydowskiej. Zabudowania miasteczka zajmują południowy stok Góry Zamkowej, zwanej również Lanckorońską. Już w XIII w. na tej górze istniała strażnica, później zaś zamek wzniesiony przez Kazimierza Wielkiego.

W zachodniej części Krakowa, pomiędzy Starym Miastem a Bielanami, rozciąga się dzielnica Zwierzyniec. Tereny te, leżące na lewym brzegu Wisły, przez ponad siedem stuleci należały do zakonu norbertanek.

Miasteczko Grybów jest położne w połowie drogi między Nowym Sączem a Bieczem, nad rzeką Białą. Lokował je w 1340 r. Kazimierz Wielki na terenie istniejących już tutaj wsi. Około połowy XIV w. powstała parafia grybowska wraz z kościołem pw. św. Katarzyny, ufundowanym przez Kazimierza Wielkiego.

Kościół na Skałce jest drugim – obok Wawelu – miejscem spoczynku słynnych Polaków. W podziemiach kościoła pochowani zostali m.in. Jan Długosz, Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański, Czesław Miłosz.

Pałac w Balicach, jednej z najstarszych podkrakowskich wsi, znajduje się w otoczeniu kilkuhektarowego, pięknego parku, w którym rośnie wiele gatunków rzadko występujących krzewów i drzew.

Według legendy, kościół na Piasku został ufundowany przez Władysława Hermana w 1087 r., jako wotum za cudowne uzdrowienie. W rzeczywistości świątynię założyła ok. 1390 r. królewska para: Jadwiga i Władysław Jagiełło.

Nad zabudowaniami Nowego Wiśnicza dominuje wzniesiony na rozległym wzgórzu zamek. Pierwotna, gotycka budowla powstała tutaj w XV w. dzięki Kmitom herbu Szreniawa, do których Wiśnicz należał już w XIV w.

W północnej części Ojcowskiego Paru Narodowego, na wysokim cyplu skalnym nad doliną Prądnika góruje zamek w Pieskowej Skale. Wzniesiony przy starej drodze handlowej prowadzącej z Krakowa na Śląsk, jest warowną rezydencją renesansową.

Krakowski zespół budynków Pałacu Arcybiskupiego zajmuje teren ograniczony ulicą Franciszkańską, Plantami i ulicą Wiślną. Od momentu swego powstania był przeznaczony na siedzibę biskupów krakowskich.

Niepołomicki zamek jest drugą, obok kościoła parafialnego, fundacją kazimierzowską w tym mieście. Wybudowany w połowie XIV w., był miejscem ważnych spotkań politycznych i dyplomatycznych; stąd wyruszali królowie na myśliwskie wyprawy do pobliskiej Puszczy Niepołomickiej.

Na wysokim, lesistym wzgórzu nad Wisłą, na północ od wsi Babice znajdują się ruiny zamku zwanego Lipowcem. Najstarsze fragmenty wieży datowane są na koniec XIII lub początek XIV w. Istnienie zamku potwierdzają dokumenty z 1303 i 1308 r. dotyczące biskupa krakowskiego Jana Muskaty.

Lipnica Murowana, leżąca na Pogórzu Wiśnickim, rozwinęła się w okresie średniowiecza dzięki położeniu przy węgierskim szlaku handlowym. Lokacji miasta na prawie średzkim dokonał w 1326 r. król Władysław Łokietek.

Na wzgórzu, nad brzegiem Dunajca położony jest Czchów – kiedyś znaczne miasto, obecnie miejscowość letniskowa. Znany z dokumentów pod nazwą Schov, rozwijał się od przełomu XII i XIII w. dzięki biegnącemu tędy traktowi węgierskiemu.

Gród Oświęcim istniał już w XII w., a prawa miejskie otrzymał ok. 1272 r. Z podziału księstwa cieszyńskiego dokonanego po 1315 r. powstało księstwo oświęcimskie, którym władał wówczas książę Władysław.