przeskocz do treści

Kościół i klasztor Pijarów w Krakowie, fot. K. Schubert MIK 2020

dzwonnica

Kolegiata Bożego Ciała w Bieczu

Kolegiata Bożego Ciała, zaliczana do najcenniejszych zabytków architektury sakralnej w Polsce, to najbardziej okazała budowla w Bieczu. Jej widoczna z daleka monumentalna bryła zachwyca rozmachem i harmonią stylu gotyckiego. Kościół przetrwał do czasów dzisiejszych bez większych zmian architektonicznych. Wybudowany został z czerwonej cegły, a w częściach konstrukcyjnych i dekoracyjnych – z użyciem piaskowca. Obok świątyni

Kościół pw. Narodzenia NMP w Czchowie

Malowniczo położony Czchów, jedno z najstarszych miast Małopolski, może poszczycić się bogatą historią i wspaniałymi zabytkami, które świadczą o jego dawnej pozycji i bogactwie. Przy jednej z narożnych uliczek biegnących od czchowskiego rynku wznosi się kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Powstał on w miejscu kamiennej romańskiej świątyni. Jej nieliczne elementy w postaci fragmentów

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Zbylitowskiej Górze

Zbylitowska Góra pod Tarnowem w przeszłości należała do rodu Zbylitowskich, Kotowskich, Krzeszów, Dembińskich, Moszczeńskich i Żabów. Pierwsza informacja o parafii pochodzi z 1326 roku. Obecny kościół stoi na fundamentach świątyni wzniesionej około 1464 roku. Jego fundatorem był ówczesny właściciel wsi Mikołaj Zbylitowski. Brak najstarszej kroniki parafialnej (obecna pochodzi z końca XIX wieku) i materiału ikonograficznego

Zbór ewangelicki ze Stadeł w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu
ZBÓR EWANGELICKI ZE STADEŁ W SĄDECKIM PARKU ETNOGRAFICZNYM W NOWYM SĄCZU, fot. P. Droździk (Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu) ©

W północnej części Sądeckiego Parku Etnograficznego znajduje się drewniany świątynia ewangelicka z małopolskiej miejscowości Stadła. Niedługo po pierwszym rozbiorze ziem polskich, w ramach akcji kolonizacyjnej zwanej od imienia cesarza józefińską, do Galicji napłynęli osadnicy niemieccy. W 1781 r. w Stadłach osiedliło się osiemnaście rodzin. Koloniści przebudowali starą drewnianą kaplicę ufundowaną niegdyś przez klaryski ze Starego

Kościół rzymskokatolicki z Łososiny Dolnej w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu
KOŚCIÓŁ RZYMSKOKATOLICKI Z ŁOSOSINY DOLNEJ W SĄDECKIM PARKU ETNOGRAFICZNYM W NOWYM SĄCZU, fot. K. Pachla-Wojciechowska (MIK, 2012) CC BY SA 3.0

Sądecki Park Etnograficzny znajduje się na terenie dawnej wsi Falkowa, obecnie włączonej w obszar Nowego Sącza. Prezentuje on zabytki kultury ludowej głównych grup etnograficznych Sądecczyzny: Lachów Sądeckich, Pogórzan, Górali Sądeckich, Łemków i Cyganów Karpackich. Jednym z najcenniejszych zabytków sakralnych skansenu jest kościół pw. św. św. Piotra i Pawła. Świątynia została zbudowana w 1739 r. w

Cerkiew greckokatolicka w Bartnem
WIEŚ ŁEMKOWSKA BARTNE, fot. M. Klag (MIK, 2003) CC BY SA 3.0

Charakterystycznym elementem krajobrazu Beskidu Niskiego są łemkowskie drewniane cerkwie. W 1842 r. w Bartnem została wybudowana, na miejscu starszej, drewniana, obita i pokryta gontem cerkiew greckokatolicka pw. św. św. Kosmy i Damiana. Na przełomie XIX i XX w. w cerkwi przeprowadzono gruntowny remont (wymienione zostały podwaliny, a dolne partie słupów wieży naprawione). W 1928 r.

Poliptyk olkuski – bazylika kolegiacka pw. św. Andrzeja w Olkuszu
POLIPTYK OLKUSKI – BAZYLIKA KOLEGIACKA PW. ŚW. ANDRZEJA W OLKUSZU, fot. M. Łukaszewicz (Graphia, 2011) ©

Wzniesiony zapewne w 1. poł. XIV w. kościół św. Andrzeja w Olkuszu jest jednym z najważniejszych zabytków gotyckiej architektury w Małopolsce.

Kościół pw. św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Raciborowicach
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. MAŁGORZATY DZIEWICY I MĘCZENNICY W RACIBOROWICACH, fot. M. Łuczak (2010) ©

Raciborowice, położone na północny wschód od Krakowa, istniały już zapewne w XIII w. Według Jana Długosza wywodzą swą nazwę od imienia rycerza Racibora, założyciela wsi. Potomek tegoż rycerza podarował dobra raciborowickie kapitule krakowskiej.

Muzeum Jana Wnęka w Odporyszowie
MUZEUM JANA WNĘKA W ODPORYSZOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2009) CC BY SA 3.0

Odporyszów położony jest na niewielkiej wyżynie, kilkadziesiąt kilometrów na północny zachód od Tarnowa. Początki dziejów tej miejscowości sięgają średniowiecza.

Kościół pw. Wszystkich Świętych w Ptaszkowej
KOŚCIÓŁ PW. WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH W PTASZKOWEJ, fot. M. Klag (MIK, 2008) CC BY SA 3.0

Ptaszkowa to miejscowość malowniczo położona na Sądecczyźnie, u podnóży Beskidu Niskiego. Od pobliskiego Grybowa dzieli ją zaledwie kilka kilometrów. Początki wsi datowane są na XIV w.

Kościół parafialny pw. św. Benedykta w Imbramowicach
KOŚCIÓŁ PARAFIALNY PW. ŚW. BENEDYKTA W IMBRAMOWICACH, fot. M. Klag (MIK, 2005) CC BY SA 3.0

Imbramowice, miejscowość położona ok. dwadzieścia kilometrów na północ od Krakowa, kojarzą się przede wszystkim z klasztorem Norbertanek. Jednak oprócz kompleksu norbertańskiego znajduje się tutaj również interesujący kościół parafialny, noszący wezwanie św. Benedykta.

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Łapczycy
KOŚCIÓŁ PW. NARODZENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY W ŁAPCZYCY, fot. M. Klag (MIK, 2002) CC BY SA 3.0

Nieodległa od Krakowa wieś Łapczyca, położona nad Rabą, wspominana jest w dokumentach na początku XII w. jako uposażenie klasztoru w Tyńcu. Parafia w Łapczycy istniała na pewno już w latach 1325-1327, kiedy to znalazła się w wykazach świętopietrza.

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Orawce
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. JANA CHRZCICIELA W ORAWCE, fot. M. Klag (MIK, 2000) CC BY SA 3.0

Górna Orawa była zasiedlana w 2. poł. XVI i na początku XVII w., kiedy znajdowała się w granicach państwa węgierskiego. W 1585 r. nastąpiła lokacja wsi Orawka na prawie wołoskim. Początki tutejszej parafii wiążą się z osobą ks. Jana Szczechowicza.

Zespół miejski i kościół i klasztor oo. Reformatów w Bieczu
ZESPÓŁ MIEJSKI I KOŚCIÓŁ I KLASZTOR OO. REFORMATÓW W BIECZU, fot. M. Klag (MIK 2000) CC BY SA 3.0

Położony na wzgórzu nad rzeką Ropą Biecz wywodzi swą nazwę – jak głosi legenda – od zbója Becza. Pod koniec XII w. istniał tu zapewne gród kasztelański, a od 1243 r. w dokumentach wymieniani są bieccy kasztelanowie.

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.