przeskocz do treści

Kościół i klasztor Pijarów w Krakowie, fot. K. Schubert MIK 2020

Kościół pw. Narodzenia NMP w Racławicach k. Olkusza

Najstarsza wzmianka o Racławicach koło Olkusza pochodzi z 1325 roku. Od średniowiecza do rozbiorów wieś należała do województwa krakowskiego. Od 1795 roku Racławice przez kilka lat leżały w obrębie Galicji Zachodniej, po 1815 roku weszły w skład tzw. Kongresówki. Tuż obok wsi przebiegała granica z zaborem austriackim, a w pobliskich Paczółtowicach znajdował się austro-węgierski punkt graniczny. Linię demarkacyjną wyznaczały równolegle usypane kopce ziemne. Częste patrole granicy przez żołnierzy obu armii nie pozwalały na swobodne kontakty ludności z sąsiednich miejscowości, wymagały one uzyskania pozwoleń i przepustek.

Kościół pw. Narodzenia NMP w Racławicach, fot. J. Kozina. Ze zbiorów K. Tomczyka ©

Najcenniejszym zabytkiem wsi jest drewniany kościół pw. Narodzenia NMP, zbudowany w 1516 roku. Pozostałością wcześniejszej świątyni, która stała prawdopodobnie na miejscu obecnego kościoła, jest wieża – przyległa do korpusu budowli. Na podstawie specjalistycznych badań dendrologicznych oszacowano, że drewno użyte do jej budowy pochodzi z końca XIV wieku.

We wnętrzu zachowały się późnogotyckie detale z czasu budowy świątyni – obramowania drzwi, okien. Ołtarz główny ufundowany został w połowie XVIII wieku przez ówczesnego proboszcza, ks. Jakuba Kosseckiego. Znajduje się w nim obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, pochodzący z połowy XVII wieku. Kolejne trzy ołtarze boczne, ufundowane w 1703 roku przez ks. Andrzeja Strzałkowskiego, poświęcone są Ukrzyżowanemu Chrystusowi (na ścianie północnej), św. Andrzejowi oraz św. Piotrowi.

Niektóre z najcenniejszych elementów zabytkowego wyposażenia pochodzą prawdopodobnie jeszcze z poprzedniej świątyni. Wśród nich są rzeźba św. biskupa (obecnie w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius) i figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem (dziś w Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie). Na uwagę zasługują też znajdujące się w racławickim kościele skrzydła tryptyku pochodzącego z 1473 roku, ufundowanego przez Jana Żaka z Zawady. Jego poszczególne sceny przedstawiają cztery dziewice (św. Katarzynę, św. Małgorzatę, św. Barbarę i św. Dorotę) oraz Zwiastowanie. Inne dawne elementy wyposażenia świątyni to kolejny tryptyk (św. Rodziny Marii z I połowy XVI wieku) i obraz św. Jana Jałmużnika (będący kiedyś częścią zwieńczenia nastawy ołtarzowej). Oba pochodzą z racławickiego kościoła, a przechowywane są w Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie.

Wnętrze świątyni pokryte jest polichromią z I połowy XVII wieku. Wśród barwnych przedstawień znajdziemy sceny z życia i męki Chrystusa, malowidła poświęcone Matce Boskiej, postaci ewangelistów i świętych. Z czasów budowy kościoła pochodzi Grupa Ukrzyżowania, eksponowana na belce tęczowej.

Kościół pw. Narodzenia NMP w Racławicach k. Olkusza

Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego, red. F. Kiryk, R. Kołodziejczyk, Kraków 1978. Tomczyk K., Dzieje wsi i parafii Racławice od średniowiecza do czasów współczesnych, Kraków 2000. Tomczyk K., Kościół parafialny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Racławicach, Racławice 2014.

Kościół pw. Narodzenia NMP w Racławicach k. Olkusza

Informacje praktyczne

Dostępność poza Dniami Dziedzictwa:

ograniczona dostępność

Dane teleadresowe:

adres: Racławice 54, Przeginia

gmina: Jerzmanowice-Przeginia

powiat: krakowski

GPS: N 50°12’5”; E 19°40’33”

gospodarz: Parafia pw. Narodzenia NMP w Racławicach k. Olkusza

www: http://www.raclawiceparafia.pl/

e-mail: [email protected]

telefon: +48 12 282 93 85

Obiekty w pobliżu:

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.