przeskocz do treści

Kościół i klasztor Pijarów w Krakowie, fot. K. Schubert MIK 2020

Kopalnia soli w Bochni

Bochnia od początku swego istnienia była związana z solą. Pierwsza historyczna wzmianka, pochodząca z 1198 roku, dotyczy uposażenia klasztoru bożogrobców w Miechowie w sól bocheńską. Przywilej lokacyjny nadający Bochni prawo magdeburskie został wydany przez księcia Bolesława Wstydliwego w 1253 roku.

KOPALNIA SOLI W BOCHNI, fot. M. Klag (MIK, 1999) CC BY SA 3.0

Złoża bocheńskiej soli pochodzą sprzed ok. dwudziestu milionów lat. Zalegają one na głębokości od pięćdziesięciu do pięciuset metrów, a rozciągają się na długość ok. czterech kilometrów. Najstarsze szyby były zlokalizowane prawdopodobnie w dolinie potoku Babica, gdzie pokłady soli zalegały płytko. Nie były one jednak zbyt obfite, więc drążono kolejne, głębsze szyby. Tak powstała najstarsza, wschodnia część kopalni z szybami Sutoris (Szewczy) i Gazaris (Wieżny lub Wodny). Kopalnia rozwijała się w kierunku pionowym i na zachód. Część zachodnią nazywano Nowymi Górami, a tworzyły ją trzy szyby: Regis, Bochneris i Campi. W latach osiemdziesiątych XX wieku kopalnia osiągnęła maksymalne rozmiary: cztery i pół kilometra długości i 468 metrów głębokości.

Główny szyb kopalni to Campi (Polny), wydrążony w latach 1556–1566. Największą głębokość (408 m) osiągnął w 1898 roku. Jest on połączony z Sutoris – najstarszym istniejącym szybem kopalni – trzykilometrową Podłużnią August, której pierwszy odcinek powstał w latach 1723–1743. Wydrążony już w połowie XIII wieku szyb Sutoris stał się w XIV i XV wieku jednym z głównych szybów wydobywczych.

W bocheńskiej kopalni znajduje się wiele kaplic. Największą z nich jest powstała po 1747 roku kaplica św. Kingi, gdzie w prezbiterium znajdują się wykute w soli ołtarze św. Kingi i św. Barbary, ambona i figury świętych: Kingi, Jana Nepomucena, Wojciecha i Tomasza z Akwinu.

Według legendy król Węgier Bela IV podarował córce Kindze jako wiano kopalnię soli w Siedmiogrodzie. Odbierając ją, zgodnie z ówczesnym zwyczajem, wrzuciła do niej pierścień. Po przybyciu do Polski odwiedziła Bochnię, a tutaj w pierwszej wydobytej bryle soli górnicy znaleźli pierścień Kingi, wrzucony do kopalni w Siedmiogrodzie.

Kopalnia w Bochni jest najstarszym ośrodkiem wydobywczym soli w Polsce. Działa bez przerwy od średniowiecza, już prawie 750 lat. W ostatnich latach z powodu wyczerpania się zasobów wstrzymano eksploatację złóż soli.

Od lat dziewięćdziesiątych XX wieku w kopalni prowadzona jest głównie działalność turystyczna, a w największej z zachowanych komór urządzono sanatorium. Panujący tu mikroklimat ma właściwości lecznicze, szczególnie dla cierpiących na schorzenia alergiczne dróg oddechowych i skóry. W 2013 roku bocheńska kopalnia została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości UNESCO.

Kopalnia soli w Bochni

Szlak Architektury Drewnianej – Małopolska Autor : oprac. tekstów Bartłomiej Cisowski et al. Wydawnictwo : Wyd. 2. – Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, – 333, [5] s. : il. ; 23 cm., ISBN 978-83-60538-61-6 Miejsce wydania : Kraków,  2010 Krajobraz kulturowy Polski : Województwo Małopolskie Red.: Janusz Bogdanowski Wydawnictwo : Stowarzyszenie „Kultura i Natura” im. Jana Gwalberta Pawlikowskiego, Wydawnictwo VADEMECUM, druk: Drukarnia Skleniarz, 240 s., [8] s. tabl., [1] k. mapa luz. : il. ; 23 cm. – (Biblioteka Stowarzyszenia „Kultura i Natura” ; t. 1) Miejsce wydania : Kraków, Warszawa, 2001 Sądecczyzna (z mapkami i planami) Autor: Szczęsny Morawski Wydawnictwo: nakładem autora, wytłoczono u Żegoty Jakuba Wywiałkowskiego Miejsce wydania: Kraków, 1863 Kaplica bł. Kingi w bocheńskiej kopalni soli Autor: Dariusz Śladecki Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 15 , wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 1989 Stosunki między bednarzami bocheńskimi a żupą solną w Bochni do 1772 roku Autor: Teofil Wojciechowski Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 11, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 1982 Próba klasyfikacji i chronologii sprzętu górniczego w kopalni bocheńskiej do 1874 r. Autor: Teofil Wojciechowski Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 9, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 1980 Przewodnik po Bochni Autor: Teofil Wojciechowski Wydawnictwo: Muzeum Okręgowe w Tarnowie Miejsce wydania: Bochnia, 1979 Kopalnia soli w Bochni. Monografia turystyczna Autor: Stanisław Warcholik Wydawnictwo: „Kraj” (Popularna Biblioteka Krajoznawcza) Miejsce wydania: Warszawa, 1952 Rozwój przestrzenny i przemiany w technice eksploatacji w kopalniach Wieliczki i Bochni w początkowym okresie administracji austriackiej (1772-1809) Autor: Łukasz Walczy Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 21, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 2001 Szkic dziejów miasta Bochni Autor: Stanisław Fischer Wydawnictwo: (maszynopis) Miejsce wydania: b. m., 1952 Bocheński szpital górniczy (1357-1792) Autor: Leszek Rzepka Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 14 , wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 1985 Kolonie górnicze w Wieliczce i Bochni Autor: Klementyna Ochniak Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 22 , wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 2002 Żupy krakowskie w XVI-XVIII wieku Autor: Antonina Kęckowa Wydawnictwo: Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu Miejsce wydania: Wrocław, 1969 Ratownictwo w górnictwie solnym: 80-lecie Kopalnianej Stacji Ratownictwa Górniczego w Bochni Autor: Robert Kurowski, Marian Rakoczy, Agnieszka Wolańska Wydawnictwo: Muzeum Żup Krakowskich, Kopalnia Soli Miejsce wydania: Wieliczka, Bochnia, 1994 Dzieje żup krakowskich Autor: Antoni Jodłowski Wydawnictwo: Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce Miejsce wydania: Wieliczka, 1988 Eksploatacja soli na terenie Małopolski w pradziejach i we wczesnym średniowieczu Autor: Antoni Jodłowski Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 4, wyd. Drukarnia Narodowa, Kraków, 1971 Tradycje górnicze Kuczkiewiczów w Bochni i Wieliczce Autor: Antoni Gaweł Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 3, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 1974 Bochnia: przewodnik po mieście Autor: Jan Flasza Wydawnictwo: Urząd Miejski w Bochni Miejsce wydania: Bochnia, 2005 Dzieje bocheńskiej żupy solnej Autor: Stanisław Fischer Wydawnictwo: Wydawnictwo Geologiczne Miejsce wydania: Warszawa, 1962 Ziemia bocheńska. Krótki przewodnik turystyczny Autor: Stanisław Fischer Wydawnictwo: Bocheński Komitet dla Międzynarodowej Wystawy Turystycznej w Poznaniu Miejsce wydania: Bochnia, 1930 Kazimierz Wielki i jego stosunek do Bochni i Bocheńszczyzny Autor: Stanisław Fischer Wydawnictwo: Tymczasowy Wydział Powiatowy w Bochni Miejsce wydania: Bochnia, 1934 Losy Kazimierzowskiej fundacji. Szkic z dziejów Bochni Autor: Stanisław Fischer Wydawnictwo: czcionkami drukarni W. Hillenbranda Miejsce wydania: Bochnia, 1927 Księga przyjęć do prawa miejskiego w Bochni jako źródło do dziejów żupy bocheńskiej Autor: Kazimierz Dudzik Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 12 , wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 1983 Charakterystyka zabytkowych wyrobisk kopalni Autor: Józef Charkot, Wacław Jaworski Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 17, wyd. Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce, Wieliczka, 1992 Mapy górnicze kopalni bocheńskiej Autor: Józef Charkot Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 16 , wyd. Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce, Wieliczka, 1990 Bochnia. Dzieje miasta i regionu Red.: Feliks Kiryk, Zygmunt Ruta Wydawnictwo: nakładem Urzędu Miasta w Bochni Miejsce wydania: Kraków, 1980 Bochnia- przewodnik po mieście Autor: Jan Flasza Wydawnictwo: Urząd Miejski w Bochni Miejsce wydania: Bochnia, 2005 Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje Red. : Jerzy Szablowski Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków Miejsce wydania : Warszawa, 1953 Leksykon miast województwa małopolskiego Autor : Paweł Kutaś,  Jerzy Leśniak Wydawnictwo :  PROMO. – 235 s. : il. kolor. ; 30 cm Miejsce wydania : Kraków, 2007 Bochnia. Dzieje miasta i regionu, red. F. Kiryk i Z. Ruta, Kraków 1980. Fischer S., Dzieje bocheńskiej żupy solnej, Warszawa 1962. Fischer S., Kazimierz Wielki i jego stosunek do Bochni i Bocheńszczyzny, Bochnia 1934. Flasza J., Kopalnia na tle dziejów Bochni, w: Kopalnia Soli Bochnia. Historia wykuta w soli, Bochnia 2017. Śladecki D., Kaplica bł. Kingi w bocheńskiej kopalni soli, „Studia i Materiały do dziejów Żup Solnych w Polsce” 1989, t. XV. Wojciechowski T., Kopalnia Soli w Bochni, Bochnia 2016.

Kopalnia soli w Bochni

Informacje praktyczne

Dostępność poza Dniami Dziedzictwa:

dostępny

Dane teleadresowe:

adres: ul. Campi 15, 32-700 Bochnia

gmina: Bochnia

powiat: bocheński

GPS: N: 49° 58' 10", E: 20° 25' 2"

gospodarz: Uzdrowisko Kopalnia Soli Bochnia Sp. z o.o.

www: http://www.kopalniasoli.pl/

e-mail: [email protected]

telefon: 14 615 36 36, 14 615 36 37

Obiekty w pobliżu:

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.