przeskocz do treści

Kościół i klasztor Pijarów w Krakowie, fot. K. Schubert MIK 2020

Klasztor sióstr Sacré Cœur w Tarnowie

Pierwsze siostry ze zgromadzenia Najświętszego Serca Jezusa Sacré Cœur przybyły do Zbylitowskiej Góry z Lyonu z inicjatywy bpa Leona Wałęgi. W 1900 roku zakupiono teren pod budowę klasztoru przy Trakcie Cesarskim od właściciela wsi Stanisława Żaby.

Klasztor Sacré Coeur w Tarnowie, fot. K. Fidyk MIK 2017

Zabudowania klasztorne wzniesiono w latach 1901–1912 według projektu tarnowskiego architekta Janusza Rypuszyńskiego. Składały się z trzech części: budynku frontowego o prostych modernistycznych formach, neoromańskiej kaplicy oratorium oraz przylegającego do niej od zachodu skrzydła mieszkalnego. W tym samym roku przy klasztorze utworzono Liceum Humanistyczne, w późniejszym okresie w Zbylitowskiej Górze działały też gimnazjum i szkoła gospodarcza dla dziewcząt.

Ze względu na wysoki poziom nauczania i liczne rozrywki zapewniane uczennicom (jazda konna, gimnastyka i inne) szkoła przyciągała przedstawicielki z arystokratycznych domów – uczyły się tu m.in. dziewczęta z rodzin Czartoryskich, Czetwertyńskich czy Stadnickich.

W trakcie I wojny światowej klasztor zajęły wojska rosyjskie, które wykorzystały go jako siedzibę sztabu i punkt obserwacyjny. W wyniku ostrzału artylerii austriackiej budynki klasztorne zostały poważnie uszkodzone. Po zbombardowaniu klasztoru działalność sióstr Sacré Cœur została zawieszona na około dwa lata. Odbudowę rozpoczęto po opuszczeniu go przez wojsko rosyjskie i powrocie zakonnic do Zbylitowskiej Góry. Budynek podwyższono o jedno piętro, zrekonstruowano dach i wzniesiono wieżę.

W okresie międzywojennym w Zbylitowskiej Górze przebywało ok. 120 pensjonarek, 160 dzieci uczyło się w szkole powszechnej, a ok. 30 dziewcząt w seminarium gospodarczym. W czasie II wojny światowej klasztor w Zbylitowskiej Górze został zamieniony na szpital. Przyklasztorny kościół został zamknięty, działała jedynie prywatna kaplica sióstr. W 1940 roku rozpoczął się prywatny kurs gospodarczy w Zbylitowskiej Górze, który angażował uczennice do pracy w szwalni oraz dawał możliwość tajnego nauczania w małych grupach na poziomie szkoły średniej.

Po zakończeniu wojny na terenie klasztoru powstały zakłady wychowawcze, które przekształcono w 1948 roku w Państwową Szkołę Rolną, a następnie w Technikum Mechanizacji Rolnictwa. Siostry zajmowały odtąd tylko niewielką część budynku. W 1957 roku otworzyły w niej trzyletnią szkołę gospodarczą, a w 1963 roku zaczęły prowadzić kursy szycia dla dziewcząt oraz kobiet.

Niedługo po II wojnie światowej kościół zaczęto udostępniać mieszkańcom wsi na msze. Podczas gruntownego remontu kościoła, w pierwszej połowie lat 70. XX wieku, Maria Hiszpańska-Neumann wykonała dla powstającej wówczas parafii projekt monumentalnej mozaiki przedstawiającej zmartwychwstałego Chrystusa oraz przejmujące sceny Drogi Krzyżowej. W 1980 roku decyzją bpa Jerzego Ablewicza utworzono parafię pw. św. Stanisława Kostki z siedzibą w Zbylitowskiej Górze (obecnie Tarnowie).

W 1980 roku siostry otworzyły nieoficjalne przedszkole, które w 1995 roku trafiło do rejestru placówek niepublicznych. W 2000 roku zmieniono jego profil na artystyczny, a od 2015 roku stało się częścią zespołu szkolno-przedszkolnego Sacré Cœur.

Klasztor sióstr Sacré Cœur w Tarnowie

Krupiński A. B., Tarnowskie Sacré Cœur, „Tarnowskie Azoty” 2000, nr 23. Bielawski S., Klasztor Sióstr Sacré Cœur w Zbylitowskiej Górze: matki, hrabianki, ślepawy Michalik, nieokiełznana siostra Irena, Tarnów 2014. Powstanie i rozwój zakładu wychowawczo-naukowego Sióstr Najświętszego Serca Jezusa w Zbylitowskiej Górze: lata 1901-1939, praca dyplomowa Wojnowska A., Tarnów 1997. Zgromadzenie Najświętszego Serca Jezusa. Sacré Cœur Zgromadzenie Sióstr Szkolnych de Notre Dame: prowincja polska, oprac. Chamiec A., Śmigiel K., Gołąbek W., Lublin 2001.

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.