przeskocz do treści

Kościół i klasztor Pijarów w Krakowie, fot. K. Schubert MIK 2020

Kamienica Bujwidów w Krakowie

Idea stworzenia muzeum prac i pamiątek w rodzinnej kamienicy Bujwidów przy ul. Lubicz 34 w Krakowie zrodziła się tuż po śmierci profesora Odona Bujwida w 1943 roku. Na pomysł wpadła córka naukowca, znakomitego badacza, bakteriologa i higienisty – Zofia Mostowska. Trzeba było jednak wielu lat, nim powstało tu muzeum. Zorganizowali je i otworzyli 22 kwietnia 1964 roku już wnukowie Bujwida, Jerzy i Czesław Mostowscy. W przygotowaniu wystawy pomagało także sporo osób prywatnych, m.in. pracownicy Wojewódzkiej Stacji Krwiodawstwa w Krakowie. I choć sama placówka przyjęła imię profesora, to znakomicie prezentuje historię całej rodziny – żony Kazimiery z Klimontowiczów (bojowniczki o prawa kobiet i współtwórczyni zakładu szczepień), a także ich sześciorga dzieci i wnucząt. Rodziny, która nie tylko zapisała się złotymi zgłoskami na kartach historii Krakowa, ale miała istotny wkład w budowanie nowego państwa – wolnej Polski.

Kamienica Bujwidów w Krakowie, fot. K. Schubert, MIK 2018

Trzypiętrowa kamienica została wzniesiona dla Józefa Kuleszy, kamieniarza z Wesołej, a prace budowlane rozpoczęto w 1893 roku. W dokumentacji dotyczącej budowy zachowała się notatka, że właściciel sąsiedniej parceli Ludwik Freege, znany ogrodnik, zastrzega, aby właściciel nie przenosił żadnych śmieci ani ścieków na stronę jego ogrodu. Jeszcze w tym samym roku Kulesza pobudował za kamienicą także stajniedla koni. Wkrótce jednak sprzedał dom profesorowi. W 1904 roku budynek został przyłączony do dopiero co powstałego wodociągu. Bujwidowi, bakteriologowi i higieniście, zależało na dostępie do bieżącej wody. Miał tu bowiem nie tylko mieszkać wraz z liczną rodziną, ale także założyć zakłady szczepień pasterowskich i wyrobu surowic, które przeniósł z ul. Strzeleckiej 7. W tym samym roku krakowski architekt Henryk de Laveaux zaprojektował przed budynkiem ogrodzenie mieszczące zieleniec. Na jego cokołach ustawiono wówczas popiersia znanych polskich twórców i patriotów XIX wieku: Jana Matejki, Adama Asnyka, Wincentego Pola, Jacka Malczewskiego, Teofila Lenartowicza i Władysława Syrokomli, a pod rzeźbami wyryto fragmenty wierszy. Podczas I wojny światowej na parterze kamienicy mieścił się niewielki szpital, do którego przyjmowano nie tylko żołnierzy armii austro-węgierskiej, ale także legionistów. Na lata 30. XX wieku przypada rozwój zakładów prof. Bujwida, którymi od 1932 roku formalnie zarządza już córka Zofia. W 1951 roku zakłady szczepienne zostały przejęte przez państwo. Wyrzucono wówczas z domu wiele pamiątek po rodzinie. Z kolei w latach 60. XX wieku ogrodzenie zostało rozebrane w celu poszerzenia ulicy.

Kamienica Bujwidów w Krakowie

Bujwid O., O zarazku cholery. Treściwe sposoby rozpoznawania, dezynfekcyi i zapobiegania cholerze, Warszawa 1892. Bujwid O., Osamotnienie. Pamiętniki z lat 1932–1942, Kraków 1990. Bujwidowa K., U źródeł kwestii kobiecej, Warszawa 1910. Dormus K., Kazimiera Bujwidowa (1867–1932). Życie i działalność społeczno-oświatowa, Kraków 2002.

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.