zabytek
Fotografie
Ładuję zdjęcia z serwisu Flickr
Cerkiew pw. św. Paraskiewy w Kwiatoniu
Niewielka wioska Kwiatoń, której pierwotna nazwa brzmiała Kwiatków, jest położona przy głównej drodze pomiędzy Uściem Gorlickim a Wysową, w dolinie rzeki Zdyni. Wieś powstała w XIV w., początkowo była lokowana na prawie magdeburskim, a potem przeniesiona na prawo wołoskie. Należała do rodu Gładyszów z Szymbarku. W XVII w. wzniesiono we wsi cerkiew pw. św. Paraskiewy, a kiedy w 1932 r. większość mieszkańców zmieniła wyznanie na prawosławne, wzniosła dla siebie drugą cerkiew, na granicy z Uściem Gorlickim. Po wojnie, w ramach akcji „Wisła”, Łemków wysiedlono; część z nich powróciła.
CERKIEW PW. ŚW. PARASKIEWY W KWIATONIU, fot. M. Klag (MIK, 2001) CC BY SA 3.0
Patronką cerkwi w Kwiatoniu jest niezwykle popularna w Kościele wschodnim święta Paraskiewa. Cerkiew otoczona niewysokim, drewnianym ogrodzeniem z bramkami została wzniesiona w 2. poł. XVII w. Wieżę od strony zachodniej dobudowano w 1743 r. W bryle świątyni wyodrębnione są trzy części: najniższe prezbiterium, wyższa nawa oraz smukła wieża. Drewniana świątynia zbudowana w konstrukcji zrębowej, jak również wieża o konstrukcji słupowej, mieszcząca w przyziemiu babiniec, obite są gontem. Jedynie wieża w części izbicy oraz ścianki rozdzielające daszki zostały pokryte pionowo ułożonymi deskami. Każda z części cerkwi jest nakryta osobnym, uskokowym, gontowym dachem, a wieżę zwieńczoną pozorną izbicą nakrywa baniasty hełm. Ścianki rozdzielające uskokowe daszki nad nawą i prezbiterium zdobi fryz arkadkowy, wycięty w listwach nabitych na deski szalowania.
Bogate wyposażenie cerkwi pochodzi z XVII-XX w. i jest utrzymane w stylistyce późnego baroku. Jest to szczególnie widoczne w pokrywającej wnętrze polichromii, naśladującej dekorację architektoniczną. We wnętrzu świątyni współistnieją elementy obrządku wschodniego i zachodniego. Prezbiterium od nawy oddziela ikonostas, ale przy ścianach znajdują się ołtarze boczne. Ikonostas wypełniają ikony starsze, tradycyjnie malowane, oraz późniejsze, w których widoczne są wpływy łacińskie. Na osi ikonostasu znajdują się ażurowe carskie wrota, przeznaczone tylko dla kapłana i dekorowane medalionami z wizerunkami ewangelistów. Po bokach mieszczą się węższe wrota diakońskie.
Od 1947 r. cerkiew użytkowana była przez kościół rzymskokatolicki, a obecnie jest świątynią ekumeniczną. Służy lokalnej wspólnocie prawosławnej i jest kościołem pomocniczym parafii rzymskokatolickiej w Uściu Gorlickim.
Tekst: B. Sanocka (2008)
Cerkiew pw. św. Paraskiewy w Kwiatoniu
Szlak Architektury Drewnianej – Małopolska
Autor : oprac. tekstów Bartłomiej Cisowski et al.
Wydawnictwo : Wyd. 2. – Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, – 333, [5] s. : il. ; 23 cm., ISBN 978-83-60538-61-6
Miejsce wydania : Kraków, 2010
Gorlicka ósemka : przewodnik
Autor : Andrzej Piecuch
Wydawnictwo : Nowy Sącz : „Wydawnictwo Fundacja”, – 104 s. : il. (w tym kolor.) ; 21 cm
Miejsce wydania : Nowy Sącz, [2005]
Gorlicka ósemka : przewodnik
Autor : Andrzej Piecuch
Wydawnictwo : Nowy Sącz : Wydawnictwo i Drukarnia Nova Sandec ; Gorlice : Wydział Promocji i Rozwoju Gospodarczego Urzędu Miejskiego w Gorlicach, wyd. 2 rozsz., 156 s. : il. kolor. ; 21 cm, bibliogr. s. 154 – 155
Miejsce wydania : Gorlice, 2009
Wokół Uścia Gorlickiego : Szlakiem małej i dużej architerktury sakralnej gminy Uście Gorlickie, tom III
Autor : Andrzej Piecuch
Wydawnictwo : Krosno : Oficyna Wydawnicza Apla na zlecenie Urzędu Gminy Uście Gorlickie, 288 s. : fot. kolor. ; wyd. I, 21 cm
Miejsce wydania : Krosno , [2010]
Szlak Architektury Drewnianej : mapa : 1 : 200 000
Autor: tekst na podst.: Szlak Architektury Drewnianej / T. Śledzikowski/
Wydawnictwo: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Środowiska i Rozwoju Wsi
Miejsce wydania: Kraków, 2004
Wersja cyfrowa publikacji:
Cerkwie ziemi gorlickiej
Autor: Zbigniew Muzyk
Wydawnictwo: Fundacja
Miejsce wydania: Nowy Sącz, 2001
Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja. Przewodnik
Autor: Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda
Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”
Miejsce wydania: Pruszków, 2003
Łemkowszczyzna : Od ikony do pop-artu
Autor : Paweł Krokosz, Mariusz Ryńca
Wydawnictwo : Bezdroża; -237, [3] s., [8] s. tabl. : il. ; 18 cm., (Przewodnik Turystyczny. Seria : Regiony)
Miejsce wydania: Kraków, 2004
Łemkowska drewniana architektura cerkiewna : w Polsce, na Słowacji i Rusi Zakarpackiej
Autor : Ryszard Brykowski
Wydawnictwo : Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw., 195, [2] s., [139] s. tabl. : il. ; err. ; 18 cm
Miejsce wydania : Wrocław, 1986
Drewniana architektura sakralna Karpat polskich i jej prezentacja w skansenach Polski południowej
Autor: Zygmunt Lewczuk
Publikowany: Zeszyty sądecko- spiskie, T.1 , wyd. Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu, Nowy Sącz, 2006, s. 114-119
Pomniki sztuki w Polsce, T.1 : Małopolska
Autor : Zygmunt Jerzy Łoziński
Wydawnictwo : Arkady- XXVII, 489 s., 3 mapy luz. : fot., pl., rys. ; 20 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1985
Szlak Architektury Drewnianej : Małopolska
Autor : Bartłomiej Cisowski, Marta Duda ; współpr. Paulina Wawrzak ; konsult. merytor. Tadeusz Śledzikowski ; red. map Aurelia Hołubowska
Wydawnictwo : Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Edukacji i Kultury. Zespół ds. Turystyki, – 295 s. : il., mapy ; 24 cm., ISBN 83-89283-52-2
Miejsce wydania : Kraków, 2005
Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982
Cerkiew pw. św. Paraskiewy w Kwiatoniu
Informacje praktyczne
Dostępność poza Dniami Dziedzictwa:
ograniczona dostępność
Dane teleadresowe:
adres: Kwiatoń
gmina: Uście Gorlickie
powiat: gorlicki
GPS: N: 49° 30' 3", E: 21° 10' 25"
gospodarz: Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Uściu Gorlickim
telefon: 18 353 07 20
Obiekty w pobliżu:
- Cerkiew pw. Opieki Bogurodzicy w Owczarach
- Stary Dom Zdrojowy w Krynicy
- Wieś łemkowska Bartne
- Cerkiew pw. Opieki Bogurodzicy w Owczarach
- Cerkiew greckokatolicka w Bartnem
- Zagroda Maziarska w Łosiu
- Pałac Długoszów w Siarach
MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75,
NIP: 675 000 44 88
|
Projekt i wykonanie | Polityka prywatności
| Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.