przeskocz do treści

Kościół i klasztor Pijarów w Krakowie, fot. K. Schubert MIK 2020

Budynek dawnego CK Starostwa w Krakowie

Nieopodal Barbakanu, na rogu ulic Basztowej i Zacisze jest usytuowany okazały budynek, będący obecnie siedzibą Marszałka i Wojewody Małopolskiego. Gmach ten powstał na początku XX w. dla pomieszczenia urzędów Starostwa Krakowskiego i nazywany był czasem pałacem delegackim, gdyż oficjalna nazwa starosty brzmiała: Cesarsko-Królewski Delegat Namiestnictwa. Plany budynku Starostwa zostały sporządzone w Namiestnictwie lwowskim przez inżyniera Alfreda Broniewskiego. Prace budowlane prowadziła przypuszczalnie od 1900 r. firma Sebastiana Jaworzyńskiego, a nadzorował je radca budowlany Starostwa Józef Sare. Dwa lata później gmach został wyposażony w piece z kaflarni Maurycego Barucha, a roboty malarskie wykonał Antoni Tuch. W czerwcu 1903 r. do nowego budynku przewieziono meble i pozostałe wyposażenie z dotychczas zajmowanych przez Starostwo pomieszczeń w Rynku Głównym. W 1930 r. nadbudowano trzecie piętro, oddzielone od niższych gzymsem, a w 1960 r. dobudowano czwarte skrzydło od ul. Worcella, zamykając w ten sposób dziedziniec jako wewnętrzny.

BUDYNEK DAWNEGO CK STAROSTWA W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2006) CC BY SA 3.0

W czasie funkcjonowania Starostwa w budynku mieściły się m.in. Urząd Podatkowy, Rada Szkolna Okręgowa, lekarz powiatowy, poczta i telegraf. Piętro skrzydła frontowego zajmowało reprezentacyjne mieszkanie starosty składające się z dwunastu pokoi. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, od 1921 r. był tu Urząd Województwa Krakowskiego. Po 1950 r. urzędujące tu władze nazywano Wojewódzką Radą Narodową. W 1973 r. przywrócono wojewodę jako organ administracji, wkrótce jednak, w 1975 r., utworzono niewielkie Województwo Miejskie Krakowskie, skutkiem czego przestał istnieć Urząd Wojewódzki, a jego funkcje przejął Urząd Miasta. Po kolejnej reformie w 1990 r. urzędował tutaj Wojewoda Krakowski, a od 1999 r. – Małopolski.

Reprezentacyjną siedzibę Starostwa wzniesiono na planie zbliżonym do litery U. Wystrój zewnętrzny utrzymany jest w duchu późnego historyzmu, z boniowanymi ścianami parteru, a powyżej ceglanymi oraz ozdobnymi obramieniami okien. Główne wejście do budynku oraz narożniki podkreślono wysuniętymi ryzalitami. Osią gmachu jest hol wejściowy z reprezentacyjnymi schodami. Do dzisiaj zachował się jego wystrój: kamienne schody i tralkowa balustrada, architektoniczna dekoracja ścian i plafon z narożnymi kartuszami na sklepieniu.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Budynek dawnego CK Starostwa w Krakowie

Jak powstał nowoczesny Kraków. Studia nad rozwojem budowlanym miasta w okresie autonomii galicyjskiej
Autor : Jacek Purchla
Wydawnictwo : Kraków : Wydawnictwo Literackie . – Wyd. 2 przejrz. i uzup. -, 1990. – 143, [4] s., [96] s. tabl. : fot., pl. ; 25 cm.
Miejsce wydania : Kraków, 1990

Kraków i okolice : przewodnik
Autor : Leszek Ludwikowski
Wydawnictwo :  „ Sport i Turystyka” ; [oprac. kartogr. Henryka Całkowa, Janusz Szewczuk (mapa załącznik)]. – Wyd. 3 uzup. – 219, [1] s., [1] k. pl. kolor. ; 19 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1991

Budynek dawnego CK Starostwa w Krakowie

Informacje praktyczne

Dostępność poza Dniami Dziedzictwa:

niedostępny

Lokalizacja:

miejscowość: Kraków

gmina: Kraków

powiat: Kraków

Obiekty w pobliżu:

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.