przeskocz do treści

Kościół i klasztor Pijarów w Krakowie, fot. K. Schubert MIK 2020

Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie: dawne Muzeum Techniczno-Przemysłowe

W 1868 roku powstało pierwsze w historii krakowskie muzeum, Miejskie Muzeum Techniczno-Przemysłowe, którego zaczątkiem była bogata kolekcja eksponatów zakupionych w Anglii i Francji przez dr Adriana Baranieckiego. Prekursorską koncepcją Baranieckiego, pozostającego pod urokiem angielskich muzeów, było połączenie samej ekspozycji dzieł z równoczesnym utworzeniem warsztatów wytwórczych, w których zdobywaliby wiedzę i praktykę zarówno studenci kierunków plastycznych, jak i przychodząca na niedzielne kursy młodzież obu płci, co też dowodziło nowatorskiego podejścia do edukacji założyciela kursów. Dotąd bowiem nie dbano o wykształcenie rzemieślników czy kobiet. Dla muzeum po latach oczekiwania wzniesiono modernistyczny gmach (1910–1914) przy ulicy Smoleńsk 9 zaprojektowany przez Franciszka Mączyńskiego i Tadeusza Stryjeńskiego, z fasadą Józefa Czajkowskiego. Budowa przeciągnęła się, bo nieobeznani jeszcze z konstrukcją żelbetową budowniczowie spowodowali katastrofę budowlaną.

AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W KRAKOWIE: DAWNE MUZEUM TECHNICZNO-PRZEMYSŁOWE, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2012) CC BY SA 3.0

Uwagę zwraca reprezentacyjna klatka schodowa z dekoracyjną, ręcznie kutą balustradą oraz trzy wielkie okna witrażowe umieszczone na półpiętrach wykonane w Zakładzie Żeleńskich. Na ścianach we wnętrzu budynku umieszczono zespół siedmiu fresków autorstwa Zofii Stryjeńskiej przedstawiający bożki słowiańskie oraz barwne sgrafitto Wojciecha Jastrzębowskiego; sufity zdobią ciekawe żyrandole autorstwa Kazimierza Witkiewicza. W budynku nadal znajduje się czytelnia kompleksowo zaprojektowana przez Karola Homolacsa, a na korytarzach i w poszczególnych salach wciąż przechowywane są meble zaprojektowane specjalnie do tego budynku przez czołowych artystów szkoły, zarówno wykładowców, jak i jej uczniów.


Autor: Joanna Nowostawska-Gyalókay, Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (2013)

Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie: dawne Muzeum Techniczno-Przemysłowe

Beiersdorf Z., Muzeum Techniczno-Przemysłowe w Krakowie, „Rocznik Krakowski” 1991, t. LVII.

Buyko M., Uczniowie o Matejce, [w:] Czterej Mistrzowie i ich pracownie. Malarstwo i rysunek ze zbiorów Muzeum Akademii Sztuk Pięknych, Kraków 2008.

Dom Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie, „Architekt” 1905, z. IV.

Kołodziejowa B., Miejskie Muzeum Przemysłowe im. dra Adriana Baranieckiego w Krakowie, Rozprawy i sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie, t. XI, Kraków 1976.

Kozioł A., W Noworolu, „Dziennik Polski”, 19 lutego 2005.

Paluch J.M., Rozmowa z Tadeuszem Noworolskim, „Cracovia Leopolis” 1995, nr 1.

Pilikowski M., Maciej Moraczewski – twórca gmachu Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, „Wiadomości ASP” 2012, nr 56.

Prokesch W., Z dziejów krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, Kraków 1917.

Tomczyk-Maryon M., Wyspiański, Warszawa 2009.

Towarzystwo Lekarskie Krakowskie. Księga Jubileuszowa, red. I. Gościński, A. B. Skotnicki, Kraków 2006.

Wernichowska B., Galicyjskie delicje, http://ugotuj.to/przepisy_kulinarne/1,87978,1329169,Galicyjskie_delicje.html (dostęp: 20 stycznia 2013).

Wielgut-Walczak J., Fundator i następcy. Dyrektorzy krakowskiego Muzeum Techniczno-Przemysłowego a kształt biblioteki muzealnej, [w:] Książka, biblioteka, informacja. Między podziałami a wspólnotą II, red. J. Dzieniakowska, I. Krasińska, M. Olczak-Kardas, Kielce 2011.

Wielgut-Walczak J., Biblioteka Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie (1868–1950). Zarys dziejów, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis”, folia 39, Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia IV, 2006.

Wojciech Weiss w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, red. J. Antos, Z. Weiss-Nowina Konopka, Kraków 2010.

Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie: dawne Muzeum Techniczno-Przemysłowe

Informacje praktyczne

Dostępność poza Dniami Dziedzictwa:

dostępny

Dane teleadresowe:

adres: ul. Smoleńsk 9, Kraków

gmina: Kraków

powiat: Kraków

GPS: N: 50° 3' 33", E: 19° 55' 52"

gospodarz: Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie

www: http://www.asp.krakow.pl/

Obiekty w pobliżu:

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.